Երիտասարդ, կրթված և գործազո՞ւրկ

Եվրոպական միության կողմից ֆինանսավորվող «ԵՄ-ն հանուն երիտասարդության» նախաձեռնության շրջանակներում «Սեյվ դը չիլդրեն» կազմակերպությունը և Վորլդ Վիժն Հայաստանը իրականացրել են Հայաստանի աշխատաշուկայի հետազոտություններ, որոնց արդյունքները ներկայացվեցին մարտի 27-ին տեղի ունեցած միջոցառման ժամանակ: 

Հետազոտությունները, մասնավորապես, վերլուծում են Հայաստանում ապրող երիտասարդների զբաղվածության խնդիրը հետևյալ տեսանկյուններից՝ 

·         ի՞նչ դերակատարում և հեռանկարներ ունեն երիտասարդ աղջիկներն ու տղաները Հայաստանի աշխատաշուկայում,

·         ի՞նչ խոչընդոտների է հանդիպում երիտասարդների մուտքն աշխատաշուկա,

·         գյուղատնտեսության ոլորտը՝ որպես հասանելի, բայց անցանկալի ոլորտ երիտասարդների աշխատանքի համար: 

Հայաստանում ԵՄ պատվիրակության համագործակցության բաժնի ղեկավար  Գոնզալո Սեռանո Դե Լա Ռոսան իր ողջույնի խոսքում նշեց․ «Այս երկար սպասված հետազոտության արդյունքները կօգնեն մեզ ավելի լավ հասկանալ երիտասարդության կարիքները Հայաստանում: Երիտասարդների զբաղվածության խնդիրը հատկապես  մարզերում Եվրամիության ուշադրության կենտրոնում է, և  այսօր ներկայացվելիք հետազոտությունները  կօգնեն լուծել այն»:

Ուշագրավ է, որ Հայաստանի երիտասարդության 41% տնտեսապես ոչ ակտիվ է և  դրա կեսից ավելին (մոտ 54%-ը) բարձրագույն կրթությամբ երիտասարդներ են:

Զբաղվածության աջակցության պետական ծրագրերից օգտվում են միայն աշխատանք փնտրող երիտասարդների 4%-ը, իսկ ոչ պետական ծրագրերից` 5%-ը։ Հարցմանը մասնակցած ներկայիս բոլոր ուսանողների 13.9%-ը և զբաղվածություն ունեցող բոլոր երիտասարդ հարցվողների 18.1%-ը նշում են, որ իրենց առհասարակ չի տրվել որևէ համընդհանուր հմտություն՝ ներառյալ բանակցելու, հաղորդակցության, վերլուծական, առաջնորդության և այլ համընդհանուր գործնական հմտությունները։

 Թեպետ ՏՏ և տուրիզմի ոլորտները Հայաստանի տնտեսության համար համարվում են զարգացող ոլորտներ, ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ ներկայիս կրթական ծրագրերը չեն համապատասխանում ՏՏ և տուրիզմի ոլորտների պահանջներին․ շրջանավարտների գործնական հմտությունները և տեսական գիտելիքները միջինից ցածր են գնահատվում գործատուների կողմից։

Խոսելով արված հետազոտությունների մասին՝ ԿԳՆ Նախնական արհեստագործական և միջին մասնագիտական կրթության վարչության պետ Արտակ Աղբալյանն ավելացրեց․ «Այս հետազոտություններն արդեն ներկայացվել են ԿԳ նախարարին` հետագա քննարկումների համար: Առաջարկում եմ զեկույցը ներկայացնել նաև ՀՀ կառավարությանը, քանի որ զեկույցի եզրակացություններից բխող հանձնարարականներ կարող են տրվել համապատասխան գերատեսչություններին: Այս հետազոտությունները շատ կարևորում եմ, քանի որ մասնագիտական կրթության տեսանկյունից միշտ նկատվել է աշխատաշուկայի ուսումնասիրության պակասը, և այս զեկույցները մեզ համար առանցք կդառնան` հետագա մեր աշխատանքը պլանավորելիս»:

Հետազոտությունների շրջանակներում իրականացված հարցումները հստակ արտացոլում են նաև այն հանգամանքը, որ այն արտոնություններն ու մեխանիզմները, որոնք պետք է խթան հանդիսանային գործատուների համար ավելացնելու հաշմանդամություն ունեցող անձանց աշխատատեղերը, թեև քաջալերող են, բայց ոչ բավարար․ զբաղվածություն ունեցող հարցվողների ընդամենը 10.5%-ն է նշել, որ իրենց աշխատավայրում աշխատում են հաշմանդամություն ունեցող երիտասարդներ, իսկ գյուղական բնակավայրերում՝ միայն 3.4%-ը։

Հետազոտությունների նպատակն է իրականացնել ժամանակակից աշխատաշուկայի կարիքների համապետական գնահատում՝ ներկայիս կրթական համակարգի պայմաններում և վերլուծել, թե որքանով են երիտասարդների հմտությունները և նրանց հասանելի հնարավորությունները համապատասխանում Հայաստանում աշխատաշուկայի պահանջներին։

«Հետազոտությունների հիմնական արդյունքները կդառնան կրթության, զբաղվածության և երիտասարդության զարգացման վերաբերյալ հանրային քաղաքականություններում մեր կողմից առաջարկվող փաստարկված բարեփոխումների հիմք», - իր խոսքում նշեց «Սեյվ դը չիլդրեն ինթերնեշնլ» կազմակերպության հայկական ներկայացուցչության ղեկավար Աստղիկ Մովսիսյանը:   

Ուսումնասիրությունները նաև հատկանշական տվյալներ են դուրս բերել գյուղատնտեսության ոլորտում աշխատելու շահադրդվածության պատճառների վերաբերյալ. Պարզվում է՝ գյուղատնտեսության ոլորտն այնքան էլ գրավիչ չէ երիտասարդների համար, և չնայած դրան, գյուղատնտեսությունն այժմ այն եզակի ոլորտն է, որտեղ գյուղական համայնքներում ապրող երիտասարդները կարող են աշխատանք փնտրել: Սակայն այստեղ էլ, երիտասարդները կարիք ունեն մասնագիտացման, որպեսզի կարողանան մրցունակ լինել ոլորտում: 

«Մի կողմից մենք ունենք գյուղատնտեսության ոլորտը, որտեղ կարիք կա որակավորված մասնագետի, իսկ մյուս կողմից մենք ունենք երիտասարդներ, որ ապրում են գյուղական համայնքում և աշխատանք են փնտրում: Ահա այստեղ է այն բացը, որ Վորլդ Վիժն Հայաստանը փորձում է լրացնել իրականացվող ծրագրի շրջանակներում», - նշում է Վորլդ Վիժն Հայաստանի տնօրեն Ժիրայր էդիլյանը:

Հետազոտություններն անցկացվել են «Սեյվ դը չիլդրեն» կազմակերպության կողմից իրականացվող «ԵՄ-ն հանուն երիտասարդության՝ հմտություններ ապագայի համար» և Վորլդ Վիժն Հայաստանի կողմից իրականացվող «ԵՄ-ն հանուն երիտասարդության․ ՍԵՅ ԵՍ հմտություններ աշխատանքի համար» ծրագրերի շրջանակներում:

Հետազոտությունների ամբողջական զեկույցները հասանելի են առցանց՝

Ø  Հայաստանում աշխատաշուկայի երիտասարդակենտրոն և գենդերազգայուն հետազոտություն («Սեյվ դը չիլդրեն» կազմակերպություն)

Ø  Երիտասարդների գործազրկության վերաբերյալ հետազոտությունը և Գյուղատնտեսության ոլորտում պահանջվող հմտությունների և երիտասարդների՝ գյուղատնտեսության ոլորտում աշխատելու շահադրդվածության պատճառների վերաբերյալ հետազոտությունը (Վորլդ Վիժն Հայաստան)։